Bu programda lisansüstü eğitimini tamamlayanlar, Sanat Kuramcısı ve eleştirmeni ünvanı alırlar. Klasik ve çağdaş nitelikte görsel materyallerin değerlendirilmesi,tanıtımı ve teşhirinde sanat kuramcısı ve sanat eleştirmenlerine giderek ihtiyaç artmaktadır. Açık ve kapalı alanlarda özellikle müzelerde tanıtım teşhir ve bilgi amaçlı çalışmaları düzenlemek ve organize etmek için Sanat Kuramcısı ve Sanat Eleştirmeni ünvanına sahip,uzman kişilere ihtiyaç duyulmakta ve bu ihtiyaç giderek artmaktadır.
Temel Sanat Eğitimi Anabilim Dalı; Sanat Kuramı ve Eleştiri (Tezli) Yüksek Lisans Programı, Güzel Sanatlar alanında Sanat Kuramı ve Eleştiri bilim uzmanlığı düzeyinde eğitim veren disiplinler arası bir yüksek lisans programıdır.
Programın amacı, sanatı kuram ve uygulama bütünlüğünde ele alan, sanatın uygulama alanlarına ilişkin özel sorunlarını tanıyan disiplinler arası bir eğitim modeline dayalı sanat kuramcısı ve eleştirmen yetiştirmektir. Program, yoğunlaşan sanat ortamımızın gereksinim duyduğu alanlara kuramcı, eleştirmen ve sanat tarihi uzmanı yetiştirmenin yanı sıra aynı zamanda ileriye yönelik orta ve uzun vadede üniversitelerde eksikliği duyulan kadrolara sanat eğitimini kuramsal ve bilimsel açıdan destekleyici sanat kuramcısı yetiştirmeyi hedeflemektedir.
Sanat Kuramı ve Eleştiri Yüksek Lisans Programı, Güzel Sanatlar Fakültelerinin Resim, Heykel,Grafik ve Geleneksel Türk El Sanatları lisans programlarından mezun olanlar, Eğitim Fakültelerinin Resim-iş Eğitimi lisans programından mezun olanlar, Güzel Sanatlar Fakülteleri Sanat Tarihi ve Müzecilik Lisans programından mezun olanlar ve Edebiyat Fakülteleri Sanat Tarihi lisans programından mezun olanlara açıktır.
Tezli yüksek lisans programı toplam yirmi altı kredi saat ders, bir lisansüstü seminer dersi ve tez çalışmasından oluşur. Lisansüstü seminer dersi ve tez çalışması kredisiz olup başarılı veya başarısız olarak değerlendirilir. Öğrenci tezini üçüncü yarıyıldan itibaren kaydettirip, programın yasal süresi içinde tamamlar.
Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünün halen yürütülmekte olan yüksek lisans programlarının, Sosyal Bilimler Enstitüsünce ön koşul olarak konulan şartlar, önerdiğimiz yüksek lisans programı için de geçerlidir.
Ayrıca Güzel Sanatlar Fakülteleri Resim, Heykel ve Geleneksel Türk El Sanatları lisans programından mezun olmak, Eğitim Fakülteleri Resim-iş Eğitimi lisans programından mezun olmak, Edebiyat Fakülteleri Sanat Tarihi lisans programından mezun olmak ve Güzel Sanatlar Fakülteleri Sanat Tarihi ve Müzecilik lisans programından mezun olmak şartı aranır.
Lisans eğitimini başarı ile tamamlayan adaylardan, ALES sınavından geçerli not alan ve yeterli düzeyde İngilizce dil bilgisine sahip olanlar mülakat sınavını geçtikleri takdirde, geçerli ALES ve İngilizcesi olmayanlar ise yetenek ve mülakat sınavlarında başarılı oldukları takdirde bu programda yüksek lisans yapmaya hak kazanırlar.
Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliğinde açıklandığı gibi, öğrenciler Yüksek lisans Tezi dahil bütün ders ve sınavlardan başarılı olmalı ve geçer not almalıdırlar. Lisansüstü programlarda alınan derslerden sınava girebilmek için öncelikle %70 devam şartı aranır. Sınavlar; yazılı, sözlü veya hem yazılı hem sözlü ve/veya uygulamalı olarak çeşitli türlerde yapılabilir. Sınavların türleri, ilgili yarıyılın ilk iki haftası içerisinde duyurulur. Her ders için en az bir ara sınav yapılır. Ara sınavların süresi bir ders saati, yarıyıl sonu sınavı ile bütünleme sınavlarının süresi iki ders saatidir. Ders başarısının tespitine ilişkin esaslar şunlardır: Sınavlar 100 üzerinden verilen puanlar ile değerlendirilir. Başarı notu, ara sınav not ortalamasının % 30’u ile yarıyıl sonu sınavı veya bütünleme sınavının % 70’inin toplamı alınarak hesaplanır. Tezli yüksek lisans/doktora programlarında başarı notu, 100 puan üzerinden en az 65/75 puandır. 100 puan üzerinden alınan başarı notu daha sonra harf notu ve dörtlük sisteme çevrilerek öğrencinin başarı değerlendirmesi yapılır. 100 puan üzerinden alınan notların harf notu karşılıkları şu şekildedir. Harf Notu Katsayısı Başarı Notu AA 4,00 90 – 100 BA 3,50 85 – 89 BB 3,00 80 – 84 CB 2,50 75 – 79 CC 2,00 65 – 74 FF 0,00 0 – 64 G (Geçer) M (Muaf) D (Devamsız) K (Kalır) E (Eksik Not) Başarı notu (G), (M), (K) ile takdir edilen dersler not ortalaması hesaplamasında değerlendirmeye alınmaz.
Güzel Sanatlar Fakülteleri Resim, Heykel ve Geleneksel Türk El Sanatları Bölümleri, uygulama ağırlıklı lisans ve lisansüstü eğitimi verdikleri için, sanatın kuramsal yönü eksik kalmakta, bu da bir eserin analizini yaparken, eksik, hatalı yorumlara, ya da tam ve doğru bir analizin yapılamamasına neden olmaktadır.
Bir sanat eseri incelenirken, bu ister resim, heykel ve mimari gibi plastik sanat dallarında olsun, isterse roman, şiir ve deneme gibi edebi sanatlarda olsun, sanat eseri analizi veya eleştirisi yapılırken genel olarak iki madde esas alınır. Biri konu, içerik, üslup gibi sanatın manevi yönü, diğeri kompozisyon, armoni, uyum v.b. gibi biçim yönüdür. Sanatın tüm bu yönlerini kavrayabilmek, sanat kuramlarına hakim olmakla mümkündür.
Bir sanat eserini analiz ederken, dört temel sanat kuramından faydalanılır. Bunlar:
1-Yansıtma Kuramı (Mimesis),
2-Anlatımcılık Kuramı (Sanatçı merkezli kuram),
3-Duygusal Etkileşim Kuramı (İzleyici, okur veya sanat tüketicisi merkezli kuram),
4-Biçimcilik Kuramı (Eser merkezli kuram)|dır.
Yani bir sanat eserini inceler ve eleştirirken, o sanat eserinin hangi konuyu ne şekilde yansıttığını, yansıtma kuramı ile incelerken, anlatımcılık kuramı ile sanatçının dünyasına dalıp, onun duygu ve düşüncelerini nasıl ifade ettiğine bakarız. Duygusal etkileşim kuramı ile sanat eserine muhatap olan izleyici veya okurun bu eserden ne anladığını ve nasıl bir duygusal etki altında kaldığını inceleriz. Biçimcilik kuramı ile sanat eserinin biçimsel ve teknik özelliklerini ineler ve yorumlarız.
Yukarıda özetlemeye çalıştığımız hususlar, güzel sanatlar fakültelerinde Sanat Kuramı ve Eleştiri üzerine lisansüstü eğitim (Yüksek Lisans) yaptırmanın gerekli, hatta bu dalın öncelikli olduğunu açıkça ortaya koymaktadır.
Programdan mezun olanlar, yoğunlaşan sanat ortamımızın gereksindiği alanlarda bilim uzmanı düzeyinde sanat kuramcısı ve eleştirmeni olarak görev alırlar.
Sanat Kuramı ve Eleştiri Yüksek Lisans Propgramından,Sanat Kuramcısı ve Eleştirmeni (Bilim Uzmanı)ünvanıyla Yüksek Lisans derecesi alanlar, Sanat Kuramı ve Eleştiri doktora programında ya da eşdeğer bir programda(Sanat Tarihi,Arkeoloji v.b.) doktora yapabilirler.
Lisansüstü programlarda alınan derslerden sınava girebilmek için öncelikle %70 devam şartı aranır. Sınavlar; yazılı, sözlü veya hem yazılı hem sözlü ve/veya uygulamalı olarak çeşitli türlerde yapılabilir. Sınavların türleri, ilgili yarıyılın ilk iki haftası içerisinde duyurulur. Her ders için en az bir ara sınav yapılır. Ara sınavların süresi bir ders saati, yarıyıl sonu sınavı ile bütünleme sınavlarının süresi iki ders saatidir. Ders başarısının tespitine ilişkin esaslar şunlardır: Sınavlar 100 üzerinden verilen puanlar ile değerlendirilir. Başarı notu, ara sınav not ortalamasının % 30’u ile yarıyıl sonu sınavı veya bütünleme sınavının % 70’inin toplamı alınarak hesaplanır. Tezli yüksek lisans/doktora programlarında başarı notu, 100 puan üzerinden en az 65/75 puandır. 100 puan üzerinden alınan başarı notu daha sonra harf notu ve dörtlük sisteme çevrilerek öğrencinin başarı değerlendirmesi yapılır. 100 puan üzerinden alınan notların harf notu karşılıkları şu şekildedir. Harf Notu Katsayısı Başarı Notu AA 4,00 90 – 100 BA 3,50 85 – 89 BB 3,00 80 – 84 CB 2,50 75 – 79 CC 2,00 65 – 74 FF 0,00 0 – 64 G (Geçer) M (Muaf) D (Devamsız) K (Kalır) E (Eksik Not) Başarı notu (G), (M), (K) ile takdir edilen dersler not ortalaması hesaplamasında değerlendirmeye alınmaz.
Yeterli krediyi tamamlamak,seminer çalışmasından başarılı olmak ve Yüksek Lisans Tezi başarılı bulunmak.
Yüzyüze